Nu de feestdagen naderen, bereiden alle landen in Europa zich op een unieke en prachtige manier voor. In Catalonië, Spanje, is een van de meest charmante en onderscheidende kersttradities Tío de Nadal, of het 'kerstblok'. Deze geliefde traditie heeft een eeuwenoude geschiedenis en voegt een vleugje eigenzinnigheid en opwinding toe aan de feestdagen.
In deze blog nemen wij een duik in de fascinerende geschiedenis, rare gebruiken en gezellige geest van Tío de Nadal.
Een korte geschiedenis van dit bijzondere houtblok
Tío de Nadal, ook wel bekend als de "Caga Tió", vindt zijn oorsprong in de Catalaanse folklore en maakt al eeuwenlang deel uit van lokale kersttradities. De naam "Caga Tió" vertaalt zich naar "poephoutblok" (ja, écht!), wat misschien vreemd klinkt, maar er zit een lieve en hartverwarmende gedachte achter.
De traditie is terug te traceren naar de 17e eeuw en is waarschijnlijk voortgekomen uit eerdere heidense gebruiken met betrekking tot de winterzonnewende en gelukwensen voor de toekomstige oogst. In de loop van de tijd werd de Tío de Nadal een gekoesterd kerstsymbool van christelijke en inheemse Catalaanse tradities.
Vroeger werd het houtblok naast de open haard geplaatst. Helaas is dit nu minder voorkomend aangezien veel huizen tegenwoordig geen open haard hebben. Vroeger ging speelde de traditie zich als volgt af: families verbrandde de stam en strooide daarna de as om hun huis heen uit. Vroeger kwamen er ook vaak symbolische cadeaus uit de stam zetten, zoals knoflook, ui, of een ei (vraag ons niet waarom), maar ook dit is niet heel gebruikelijk meer.
De tegenwoordige Tío de Nadal
Tegenwoordig wordt de stam niet vaak meer verbrand en wordt hij in plaats daarvan bewaard om volgende jaar weer te gebruiken.
Ook is de Tío de Nadal tegenwoordig versierd met een vrolijk beschilderd gezicht. Verder heeft hij een traditionele Catalaanse hoed die bekend staat als de "barretina" op en zitten er stokachtige poten aan. Vooral in Catalonië wordt deze traditie ronduit gevierd, maar ook in Andorra en bepaalde regio's van Aragon is dit gezellige houtblok terug te vinden, waar het bekend staat als "La Tronca de Nadal", "Toza" of "Tizón do Nadal" in Galicië.
Gezinnen plaatsen het als onderdeel van de kerstversiering in hun huis. De gewoonte begint op 8 december met het feest van de Onbevlekte Ontvangenis en duurt tot kerstavond. Kinderen gooien een deken over de boomstam om ervoor te zorgen dat deze warm blijft. Hoe vriendelijker en zorgzamer de kinderen zijn ten opzichte van de boomstam, hoe groter de beloningen die ze kunnen verwachten.
Om de boomstam aan te moedigen cadeautjes en snoep te “poepen”, nemen kinderen deel aan een dagelijks ritueel. Elke avond verzamelen ze zich rond de Tío de Nadal en zingen ze traditionele liederen terwijl ze er met stokken op slaan zodat het houtblok zijn schatten uitpoept. De teksten van deze liedjes zijn vaak grappig en dragen bij aan de feestelijke sfeer. Hier is een voorbeeld van een veelvoorkomende vers:
Tió, Tió, geef geen sardientjes
Geef liever turrons (Spaanse delicatesse) die zo veel lekkerder zijn.
Zodra de liedjes zijn gezongen en de boomstam grondig is gemept, kunnen kinderen kleine cadeautjes, snoepjes en soms zelfs klein speelgoed onder het dekentje van de Tío de Nadal vinden. Het leert jonge kinderen dat zorgzaamheid en liefdadigheid beloont. Dat meppen… tja… daar zit misschien geen les in.
Symboliek en geest
De Tío de Nadal is meer dan alleen een eigenzinnige kersttraditie. Het belichaamt ook de geest van geven, saamhorigheid en vreugde die centraal staat tijdens de feestdagen. Het is een charmante manier om kinderen te betrekken en het gezin dichter bij elkaar te brengen in een tijd van liefde en eenheid.
Het slaan op de boomstam en het zingen van traditionele liederen is een leuke en interactieve manier voor iedereen om deel van de feestelijkheid uit te maken. De diepgewortelde traditie symboliseert ook een vorm van gezamenlijke inspanning om geluk en zegeningen in huis te brengen.
De Tío de Nadal is van generatie op generatie doorgegeven in Catalonië. Hoewel het voor buitenstaanders misschien ongebruikelijk lijkt, weerspiegelt het de rijke culturele geschiedenis van de regio en het belang van familie tijdens de feestdagen.
Tip: Als u besluit om in december wat tijd in Spanje door te brengen, dan staat Catalonië altijd klaar met heerlijk eten, interessante kersttradities en een oergezellige kerstsfeer. Boek samen met de familie een verblijf in Vilanova i la Geltru, Catalonië, Spanje. Het is een fantastisch vakantiepark met allerlei voorzieningen voor gezinnen met kinderen, waaronder speeltuinen, sportvelden en zwembaden. Wie weet vind je daar zelfs een Tío de Nadal...
Hou onze blogs in de daten want in onze volgende editie ontdekken we weer een nieuwe traditie. Heeft u wel eens gehoord van de heks die cadeautjes brengt in Italië?
